Doorgaan naar hoofdcontent

Klussende kleuters & onverwachte leerkansen - Marieke Holvoet

Kinderen opvoeden en kinderen in ontwikkeling brengen, het lijkt soms al moeilijk genoeg, zonder al die praktische klusjes die er dagelijks bijkomen om het geheel draaiende te houden. Vaak zien we dat als een last, een opgave die er nog maar eens bijkomt. En toch zijn het net deze klusjes, deze routinemomenten die heel wat mogelijkheden met zich meebrengen. 
Leren en ontwikkelen kan immers altijd, ook thuis, ook zonder ellenlange voorbereidingen of een tripje naar de speelgoedwinkel. Zolang we voldoende AANDACHT besteden aan wat er gebeurt. Twee vliegen in één klap dus. Onze routinematige klusjes verder uitvoeren, mét aandacht voor de leer- en ontwikkelkansen die ze met zich meebrengen voor kinderen. 
Je kan het je zo al indenken, net wanneer jij had gedacht om de vloer eens te vegen komt je kleuter rond  je benen hangen. Op dat moment is het enkel dát wat hij nog wil. Geen tekeningen meer maken, niet meer met de poppenwagen spelen. Zelfs de tablet kan hem niet bekoren op dat moment. Enkel meedoen met jou, samen de vloer vegen.

Klussen als leerkans 

Laat dat nu net een klusje zijn waarbij er een zekere bewustmaking rond hygiëne en netheid gebeurt. Je kan je kleuter natuurlijk een kleine borstel in de hand drukken om te vegen, maar een kleuter wil ‘the real deal’. Die wil het ook écht doen. Met een gewone, grote veegborstel, en dan nog liefst die van jou. Een borstel waarbij hij voelt dat ‘controle houden over die lange steel’ echt niet zo gemakkelijk is, maar waarbij hij het gevoel heeft dat hij er nét als de volwassenen mee aan de slag kan gaan. Toch een tip: laat je kleuter best eerst vegen op plaatsen waar je breekbare spullen niet in gevaar zijn! Zo kan hij oefenen op zijn motorische vaardigheden. 
Deze relatief complexe vaardigheid is een perfect oefenmoment voor zijn tweehandigheid: één hand hoger aan de steel, de andere meer onderaan. Bewegen terwijl de borstel de grond blijft raken en de steel net niets mag raken. 
Er zijn echter nog meer uitdagingen bij het vegen van de vloer! Wordt ie ook echt properder van de ‘veegvaardigheden’ van je kleuter, of veegt hij gewoon wat in het wilde weg? Nu wordt het een kwestie van ook een richting en een doel aan te geven. “Veeg alle stof naar de deur.”  of  “Alle vuil mag onder die ene stoel.” Het is vooral belangrijk dat je kleuter tijdens het vegen stilaan meer rekening houdt met aangegeven plaatsaanduidingen. Jawel, alweer een ontwikkelingsdoel dat onder de aandacht wordt gebracht.
Bewonder nadien ook het opgeveegde vuil. Hoeveel kreeg je kleine rakker op het blik? Wanneer je twee zo’n kapoenen hebt, kan je hun verzamelde vuil zelfs vergelijken. Doe het in doorzichtige afsluitbare zakjes en laat hen dit bekijken en beschrijven wat ze zien. Je betrekt er ineens ook wiskundige initiatie bij en voila, een nieuw leermoment ontstaat. ‘Wie heeft meer opgeveegd?’ ‘Wiens zakje weegt het zwaarst?’ Intussen zijn de kinderen bezig met waarnemen en leren ze strategieën om te meten en te vergelijken. De weegschaal gebruiken, de zakjes tegen elkaar houden, voelen,… Kleuters vinden het heerlijk om al die dingen te bespreken, ten minste, als ze lijken op de kleuters waar ik al die jaren voor heb mogen zorgen! (Jawel, ook hun drolletje in de pot wordt graag beschreven.)

Klussen 2.0

Zijn er nog extra uitdagingen die je hen kan geven? Natuurlijk wel. Kunnen ze ook het stof onder de kast vandaan krijgen? Krijgen ze hun zakje vol op zoek naar méér stof? En wat met het speelgoed dat onder de zetel is beland? Hoe krijgen ze dat er onderuit? Dat is pas probleemoplossend denken, vanuit echte situaties, in je eigen woonkamer. 

Op motorisch vlak kan je de uitdaging aanpassen aan de ontwikkeling van je kind. Wie veegt met de handborstel? Wie kan de trap al vegen? Wie is specialist in het schoonvegen van kleine vlakken met een penseel? Denk maar aan het toetsenbord van de computer, de collectie miniatuurauto's van papa of de reeks Afrikaanse beeldjes op de vensterbank. Dit kan zeker tellen als een oefening op fijne motoriek en pengreep. Heb je een kleuter die zich eerder aangesproken voelt door techniek? Geef hem dan zeker de kans om met de stofzuiger te worstelen (want dat zal het in eerste instantie zijn). Hoe beweeg ik met de stofzuiger en die vervelende flexibele buis tussen de tafel en de kast? Hoe geraak ik met de zuigslang toch achter de kattenbak zonder deze per ongeluk leeg te zuigen?


Natuurlijk zal je kleuter niet plots het hele huis stofvrij krijgen. Zijn taakspanning is immers nog beperkt. Het voordeel is echter wél dat je kleuter op een pedagogische manier bezig is geweest met een huishoudelijke taak. 

Samen genieten van het resultaat

Beloon jezelf en je kleuter na afloop met een tasje thee en een sapje waarbij je elkaars werk bewondert. Waarom hebben we de vloer geveegd? Is de vloer nu echt schoon? Poetsen is ook goed kijken…is ons dat gelukt of keken we over de kruimels in de kleine hoeken? Keek je kleuter naar details of nam het motorische alle aandacht in beslag? 
Je zal de eerste keer hééél lang doen over het vegen van je woonkamer (zie je het nog zitten? ;)), maar besef dat je vanaf dat moment een vaste huishoudhulp in de buurt hebt die het gaandeweg zonder jou zal kunnen. Meer nog,  na het vegen, kan het snijden van fruit aan bod komen, het legen van de vuilnisbak en de afwas. 
Bij dergelijke routinematige activiteiten komen heel wat leerkansen aan bod. Toch wanneer we ze als dusdanig willen zien en aangrijpen. Het enige waar wij op moeten letten is tijd maken en ruimte geven aan de kleuter om het zelf te doen. Wanneer we dat doen kunnen er onverwachte en prachtige leersituaties opduiken. 
Ook zin om meteen met je eigen kleuters thuis uit te proberen? Het is er de geschikte periode voor! En voor alle kleuterjuffen en -meesters: iets om zeker uit te proberen en te integreren  in je klaswerking. Ik wens je alvast veel plezier en ook wel wat moed! 

Marieke

Reacties

Populaire posts van deze blog

Kus de talenten wakker! (deel 2) - De talentenarchipel (Ivan Van Gucht)

Een s chatkaart om talentenkiemen te ontdekken De talentenarchipel is een verzameling van eilanden die wordt weergegeven als een landkaart of schatkaart. Elk eiland heeft een bijzonder betekenis en verwijst naar een van de negen competenties of ontwikkelingsdomeinen. Op de eilanden kunnen kinderen hun interesses en talenten ontdekken. Elk van deze eilanden is onderdeel van een groter geheel. Dat grotere geheel is het mannetje dat wordt gevormd door al deze eilanden samen. Geen enkel eiland misbaar De archipel heeft een symbolische waarde. De eilanden liggen weliswaar los van elkaar in het water, maar geen enkel eiland is misbaar, omdat dan het geheel niet meer compleet is. De eilanden worden in eerste instantie los van elkaar benaderd. Maar zowat elke activiteit die kinderen doen, kun je op meerdere eilanden plaatsen. Er zijn dus veel raakvlakken en overlappingen.   Talenten ontdekken De visuele vormgeving van de archipel spreekt kinderen aan. Het idee dat je op die eilanden

CEGO ThuiswerkTip: je werkwinkel of routeplanner op orde - Ivan Van Gucht

Nu je als leraar, al dan niet in beurtrol, gedwongen bent om thuis te werken, kan je de tijd nemen om verschillende zaken op punt te stellen. Zo kan je misschien eindelijk eens die routeplanner of de werkwinkel op orde stellen. Hierbij graag enkele tips en ideetjes. Een werkwinkel? Een routeplanner? Met een werkwinkel of routeplanner kun je als leerkracht uitstekend antwoorden op de tempoverschillen in je klas. Kinderen kunnen op een speelse en aantrekkelijke manier leren. Tegelijkertijd bevordert het hun zelfstandigheid. Als leerkracht blijf je zoeken naar gepaste manieren om met die verschillen tussen kinderen om te gaan. Dat is onder meer het geval op vlak van buffertijd. Dat is de tijd die vrijkomt wanneer kinderen een bepaalde taak hebben afgewerkt terwijl anderen nog bezig zijn. Een werkwinkel of routeplanner geeft daarop antwoord vanuit het groeimodel, waarbij kinderen vanuit hun sterke kanten worden aangesproken. Leren gebeurt immers met vallen en opstaan. Daarbij wor

Help, hoe motiveer ik mijn leerlingen?! - Nele Van Oosten

A ls motiveren niet vanzelf gaat,  B eginnen we beter bij het begin, C oronatijden of niet. Na drie weken afstandsleren zit ik hier met een licht hoera gevoel. Oef, we hebben het gehaald. En toch ook wel: oei, wat zal het na de paasvakantie worden? Intussen weten we dat - als de scholen dichtblijven - er ook  nieuwe leerstof op het programma zal staan. Mij deed het even sidderen, net een beetje m’n draai gevonden en alweer een nieuw appèl: nieuwe leerstof aanbieden én je leerlingen gemotiveerd houden.  Hoe werkt motivatie voor leerlingen dan? Motivatie kent drie componenten en ze zijn universeel: ze gelden dus even goed voor ons als volwassenen. Als we nog een poosje doorgaan, dan is dit abc wellicht een mooie leidraad.  Bron: Dierickx & Hornikx - PXL Hogeschool Uit wat thuis werkt (2 lagereschoolkinderen  en 1 tiener in het secundair) en uit mijn job als onderwijscoach bundelde ik een aantal suggesties.  Bekijk het als een menu, eet niet alles van de kaart,  maar