Doorgaan naar hoofdcontent

Buitenspelen anders bekeken - Veronique Steen & Elisabeth Van Mol

Spelen is iets wat kinderen van nature uit doen, het is hun manier om zichzelf en de wereld te ontdekken. Spelen in de natuur en met natuurelementen legt bij kinderen de basis voor een houding van respect en zorg voor deze planeet.  

De huidige coronacrisis illustreert heel goed de nood hieraan: als we de wetenschappers beluisteren dan heeft deze crisis te maken met de manier waarop de mens omgaat met de natuur en met onze vervreemding ervan.
Laat het duidelijk zijn, we moeten de natuur respecteren. Wij hebben de natuur nodig om te overleven en niet andersom. Om op wereldniveau verandering te realiseren moeten we klein beginnen, bij de kinderen dus.

We geven graag inspiratie mee hoe je aan de verbondenheid tussen kind en natuur elke dag kan meewerken. 

De zintuigen

Je verbindt je vooral met je omgeving door je zintuigen: kijken, horen, proeven, ruiken en voelen.
Buiten kunnen baby’s kijken naar wat er beweegt: bladeren die ritselen in de wind, de wolken die voorbijvliegen, vogels die op de takken van de boom trippelen en dan weer wegvliegen, schaduwplekjes op de muren, de zon die glinstert in een bak water. 
Zet een spiegel schuin in de buurt van een baby terwijl die op z'n buik ligt. Zo maak je het spannend! In de spiegel zien ze immers ook bomen en de wolken.

Maak mobielen voor boven de wipstoel met natuurlijke materialen waar de kleintjes naar kunnen kijken en die ze kunnen aanraken. Dit is wellicht totaal anders dan wat er doorgaans boven hun wipstoel hangt.

Met grotere kinderen kan je op speurtocht gaan. Samen het spoor van een slak volgen, met een loep op zoek gaan naar kriebeldiertjes onder takken of stenen. Zoek verschillende kleuren bloemen en maak er een raamdecoratie mee. Er valt genoeg te ondernemen!

In de natuur vind je dingen die anders aanvoelen door hun textuur, zoals bladeren, noten, dennenappels, mos, nat of droog zand, enzovoort. Het biedt kansen om in gesprek te gaan over tegenstellingen. Hoe voelt het aan? Is het eerder hard of zacht, nat of droog, ruw of glad.  
Ook het weer kan je voelen: de regen maakt je nat, de zon maakt je warm, de wind blaast in je gezicht. 
Hoe vaak kunnen kinderen op hun blote voeten rondlopen? Op het gras lopen met je schoenen of op je blote voeten geeft een andere beleving. Een blotevoetenpad of voelpad creëren is ook een fijne zintuiglijke ervaring.

Bewegen

Naast het inzetten van al je zintuigen is er buiten ook meer ruimte om te bewegen. Als er in de buitenruimte verschillende ondergronden en niveauverschillen zijn, dan is kruipen en stappen een andere uitdaging dan binnen op een glad oppervlak. 

Je kan hindernissen maken en spelmateriaal aanbieden die de grove of fijne motoriek stimuleren. Denk maar aan kleine boomstammen in de grond om over te lopen of om op te klauteren, bezems om bladeren bijeen te vegen, kruiwagens om de bladeren in te laden of emmers vullen in de zandbak.
De buitenruimte
Net zoals binnen kunnen er buiten verschillende speelzones worden gecreëerd. Je kan een plek voorzien waar kinderen kunnen fietsen, maar ook wegkruipplekjes (bv. door een wilgenhut te maken) of een hoekje afgebakend met struiken. 
Natuur is niet afgeborsteld dus plekjes die nog wat ‘wild’ zijn geven mogelijkheden om op ontdekking te gaan, om met stokjes in de aarde te krabben, om beestjes te zoeken onder een boomstammetje of onder stenen, waar er zich plassen vormen na een regenbui waar ze kunnen in springen.

Natuur kan je ook binnenhalen 

Plant samen met de kinderen wat zaadjes of laat de wind binnen door een openstaand raam en kijk samen naar de bewegende linten die je hebt opgehangen. Kijk bij het goedemorgen-moment samen naar buiten en heb het even over het weer. We moeten het echt niet te ver zoeken. Nu is de natuur dikwijls iets geworden waar je naartoe moet gaan in plaats van iets waarin je leeft, elke dag. 
Door de natuur deel te laten uitmaken van de leefwereld van kinderen, wordt het niet meer iets wat je af en toe onder de aandacht brengt maar iets wat in alles verweven zit. Als je hier zelf aandacht voor hebt, zullen de kinderen er ook aandacht voor krijgen. Door te kijken naar de verwondering van kinderen die dikwijls ontstaat uit de eenvoudigste dingen kan je zelf ook terug tot verwondering komen.

Visie

Er zijn mogelijkheden genoeg om met buitenspelen en natuurbeleving aan de slag te gaan. Stel jezelf de vraag welke plaats jullie buitenruimte en het buiten spelen met kinderen krijgt in jullie werking? Wanneer je hier bewuste keuzes in maakt ben je eigenlijk een visie aan het ontwikkelen.
Om je visie kracht bij te zetten kan je ook enkele dingen zelf voorzien, zoals laarsjes of buitenspeelpakjes, waarmee de kinderen onbegrensd (en in alle weersomstandigheden) kunnen ravotten. Uiteraard kan je ook ouders hierin betrekken. Sommigen zullen bij afloop van de opvang, de laarsjes of pakjes misschien wel schenken aan jullie opvang. Zo kan je zelf een reserve opbouwen.


Dit zijn slechts enkele ideeën hoe je verbondenheid kan creëren en natuurbeleving kan binnenbrengen in je opvang. We nodigen je uit om mee na te denken hoe je je binnen- én buitenruimte boeiend en avontuurlijk kan maken.

Veronique & Elisabeth


Reacties

Populaire posts van deze blog

Kus de talenten wakker! (deel 2) - De talentenarchipel (Ivan Van Gucht)

Een s chatkaart om talentenkiemen te ontdekken De talentenarchipel is een verzameling van eilanden die wordt weergegeven als een landkaart of schatkaart. Elk eiland heeft een bijzonder betekenis en verwijst naar een van de negen competenties of ontwikkelingsdomeinen. Op de eilanden kunnen kinderen hun interesses en talenten ontdekken. Elk van deze eilanden is onderdeel van een groter geheel. Dat grotere geheel is het mannetje dat wordt gevormd door al deze eilanden samen. Geen enkel eiland misbaar De archipel heeft een symbolische waarde. De eilanden liggen weliswaar los van elkaar in het water, maar geen enkel eiland is misbaar, omdat dan het geheel niet meer compleet is. De eilanden worden in eerste instantie los van elkaar benaderd. Maar zowat elke activiteit die kinderen doen, kun je op meerdere eilanden plaatsen. Er zijn dus veel raakvlakken en overlappingen.   Talenten ontdekken De visuele vormgeving van de archipel spreekt kinderen aan. Het idee dat je op die eilanden

CEGO ThuiswerkTip: je werkwinkel of routeplanner op orde - Ivan Van Gucht

Nu je als leraar, al dan niet in beurtrol, gedwongen bent om thuis te werken, kan je de tijd nemen om verschillende zaken op punt te stellen. Zo kan je misschien eindelijk eens die routeplanner of de werkwinkel op orde stellen. Hierbij graag enkele tips en ideetjes. Een werkwinkel? Een routeplanner? Met een werkwinkel of routeplanner kun je als leerkracht uitstekend antwoorden op de tempoverschillen in je klas. Kinderen kunnen op een speelse en aantrekkelijke manier leren. Tegelijkertijd bevordert het hun zelfstandigheid. Als leerkracht blijf je zoeken naar gepaste manieren om met die verschillen tussen kinderen om te gaan. Dat is onder meer het geval op vlak van buffertijd. Dat is de tijd die vrijkomt wanneer kinderen een bepaalde taak hebben afgewerkt terwijl anderen nog bezig zijn. Een werkwinkel of routeplanner geeft daarop antwoord vanuit het groeimodel, waarbij kinderen vanuit hun sterke kanten worden aangesproken. Leren gebeurt immers met vallen en opstaan. Daarbij wor

Help, hoe motiveer ik mijn leerlingen?! - Nele Van Oosten

A ls motiveren niet vanzelf gaat,  B eginnen we beter bij het begin, C oronatijden of niet. Na drie weken afstandsleren zit ik hier met een licht hoera gevoel. Oef, we hebben het gehaald. En toch ook wel: oei, wat zal het na de paasvakantie worden? Intussen weten we dat - als de scholen dichtblijven - er ook  nieuwe leerstof op het programma zal staan. Mij deed het even sidderen, net een beetje m’n draai gevonden en alweer een nieuw appèl: nieuwe leerstof aanbieden én je leerlingen gemotiveerd houden.  Hoe werkt motivatie voor leerlingen dan? Motivatie kent drie componenten en ze zijn universeel: ze gelden dus even goed voor ons als volwassenen. Als we nog een poosje doorgaan, dan is dit abc wellicht een mooie leidraad.  Bron: Dierickx & Hornikx - PXL Hogeschool Uit wat thuis werkt (2 lagereschoolkinderen  en 1 tiener in het secundair) en uit mijn job als onderwijscoach bundelde ik een aantal suggesties.  Bekijk het als een menu, eet niet alles van de kaart,  maar